Açık Erişim Nedir?
Bilimsel literatürün İnternet aracılığıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, dizinlenebilir, tam metne bağlantı verilebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir biçimde kamuya ücretsiz açık olmasıdır.
“Açık Erişim” yayınları dijital, çevrimiçi, ücretsiz ve çoğu telif ve lisans sınırlamalarından (permission barriers) muaf olan yayınlardır. Bu yayınlar, internet aracılığıyla ve yazarın ya da telif hakkı sahibinin onayı ile gerçekleşir.
Bilim alanlarının çoğunda, bilimsel dergiler yazarlara ücret ödemez, bu nedenle yazarlar gelir kaybına uğramadan açık erişimi destekleyebilirler; bu açıdan, bilimciler, çoğu müzisyen ve film yapımcısından ayrılırlar. Bu nedenle, müzik ve filmler çin açık erişim üzerine yürütülen tartışmalar bilimsel literatür sorunu için geçerli değildir. Açık erişim, “hakem değerlendirmesi” kanalıyla sağlanan kalite ilkesiyle tümüyle örtüşebilir ve bilimsel yayınlar için yürütülen önemli açık erişim girişimlerinin tamamı kalite ilkesinin önemini vurgular. Yalnızca makale yazarları değil, aynı zamanda çoğu dergi editörü ve hakem de emeklerini karşılıksız olarak ortaya koyar.
Açık erişim yayınları, geleneksel basılı literatüre göre, çok daha düşük bir maliyetle üretilebilmelerine karşın, hazırlanışlarının bedava olduğu anlamında ücretsiz değillerdir. Sorun, bilimsel yayınların maliyetsiz üretilip üretilemeyecekleri değil, bu maliyeti okurlara ödetmeyen ve erişim sınırlamaları getirmeyen daha iyi finansman yollarının var olup olmadığıdır. Finansman için, hangi işletme modellerinden yararlanılacağı, açık erişimin nasıl izin verildiğine bağlıdır.
Bu bağlamda çok geniş bilgi ortamlarına ulaşılabilmektedir.
Açık Erişim hakkında daha fazla bilgi için lütfen tıklayınız.