Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının Açık Bilim ve Açık Erişim çalışmaları çerçevesinde; üniversitelerde hazırlanan lisansüstü tezler ile bilimsel faaliyetler sonucu ortaya çıkan kitap, makale, kongre bildirileri ve her türlü bilimsel yayının bibliyografik denetimini sağlamak ve açık erişimde araştırma hizmetine sunmak amacıyla, bir çalışma başlatılmıştır.

Bu çalışma ile oluşturulması düşünülen YÖK Açık Bilim ve Açık Erişim Sisteminin altyapısında; verilerin standardizasyonunu sağlamak için ücretsiz olarak temin edilebilen uluslararası yazar kimlik numaralarından Open Researcher and Contributor ID (ORCID) kullanılması gerekliliği ortaya çıkmış olup, tezli lisansüstü öğretim öğrencileri ile tüm akademisyenlerin ORCID numarası alması ve daha önce yapılan yayınların ORCID numarası ile eşleştirmeleri gerekmektedir. 

Bu kapsamda, YÖK Yürütme Kurulu, 13.05.2020 tarihli (Oturum No: 30) toplantısında; lisansüstü tezler ile makale, kongre ve sempozyum bildirileri, kitap ve her türlü bilimsel yayınların takibinde öğretim elemanları ile tezli lisansüstü öğretim programlarına kayıtlı öğrencilerin Open Researcher and Contributor ID (ORCID) numarası kullanmalarının zorunlu tutulması kararlaştırmıştır.

ORCID Nedir?

ORCID, araştırmacılara tekil ve kalıcı sayısal bir tanımlayıcı (kayıt numarası) sağlayan ve kar amacı gütmeyen bir organizasyondur. Bu tanımlayıcı ile birlikte araştırmacıların bilimsel üretimleri, bağlı oldukları kuruluşlar ve işbirlikleri arasında bağlantılar oluşur ve bir araştırmacıya ait araştırma çıktılarının tamamı tek bir hesap altında toplanır. Bu sayede isim benzerlikleri veya soyadı değişiklikleri gibi nedenlerden kaynaklanan veri kayıpları yaşanmaz ve araştırmacıların veya kurumların bilimsel üretkenlikleri doğru bir şekilde analiz edilebilir.

Yazar adından yapılan yayın/atıf taramalarında isim benzerlikleri, soyadı değişikliği, Türkçe harf içeren isimler, farklı yazımlar, kurum değişiklikleri gibi durumlar sorun oluşturabilmektedir. Bu nedenle araştırmacıların tanımlayıcı kimlik/numara (ID) edinmeleri önem taşımaktadır.

ORCID Neden Kullanılmalı?

• Sizi aynı veya benzer adlara sahip diğer yazarlardan ayırır.
• Çalışmanızın açıkça size atfedilmesini sağlar.
• Özellikle kariyeriniz boyunca farklı isimler almış veya kullanmışsanız, kariyer ve eğitim bilgilerinizi bir arada tutar.
• Akademik kariyeriniz süresince sizin bilgilerinizi bir arada tutar ve akademik platformlarda sizi temsil eder.
• Makaleler, veri setleri, performans çalışmaları ve hatta hakem değerlendirmeleri gibi çok çeşitli araştırma çıktıları ve etkinlikleri ile bağlantı kurabilir.
• Açık kaynak kodlu olduğu için diğer akademik hizmetlerle entegre edilebilir.

 

ORCID Nasıl alınır?

AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ SİSTEMİ ÜZERİNDEN ORCID ALMA

1. Kişisel Bilgiler sayfasına gidiniz.

2. İletişim bilgilerinizi doldurunuz.

3. Kaydettikten sonra YÖK Akademik sayfasına gidiniz.

4. Bu sayfadaki YENİ ORCID  AL butonuna basınız

5. Sizi ORCID  sistemine yönlendirecektir.

6. Açılan sayfada Adınız Soyadınız ve sisteme kayıtlı mail adresiniz otomatik olarak gelmektedir.

7. ORCID  için bir şifre belirlemeniz yeterli olacaktır.

8. Görünürlük ve bildirim ayarlarınızı istediğiniz gibi ayarlayabilirsiniz.

9. Bu işlemleri yaptıktan sonra form kaydedebilmelidir.

10. Açılan pencerede kurumumuz için bilgilerinize erişmek için yetkilendirme vermenizi rica ederiz.

11. Bu işlemin ardından açılan pencereye kapatarak sistemdeki ORCID al butonun yanındaki yenile butonuna basılmalıdır. 

ORCID WEB SAYFASINDAN ORCID ALMA

1. https://orcid.org/signin adresinden “Register Now” bağlantı adresine tıklayarak kayıt olma sayfasına gidilir ve kayıt işlemi yaklaşık 30sn de tamamlanır.

2. Gelen ekranda ORCID kayıt formu doldurulur.

3. ORCID hesabı herkese açık yapılarak görünürlüğü artırılabilir. Formu doldurduktan sonra “Register” butonuna tıklayarak kayıt olma işlemi tamamlanır.

 

YAYINLARIN ORCID SİSTEMİNE EKLENMESİ

 

Bilimsel yayınlarınızı ORCID sistemine yüklemek için “Works” kısmındaki “Add Works” sekmesi üzerine gelip “Search & link”e tıklayabilirsiniz.

 

       Daha sonra  çıkan başlıklardan size uygun olan organizasyona tıklayarak bilimsel yayınlarınızı bağlayabilirsiniz.

       Mevcut çalışmalar “Add Work Manually” butonu tıklanıp, gelen alanları doldurarak yapılabildiği gibi  hızlı ve toplu bir şekilde yayınların tanımlanması da mümkündür.
       “Works” başlığı altındaki “import works” bağlantısında;  teker teker girmek zorunda kalmadan, bazı tanımlayıcıları (başta DOI olmak üzere) kullanarak hızlı yayın girme olanağınız bulunmaktadır. Özellikle yüzlerce yayına sahip hocalarımız için büyük bir kolaylık olmaktadır. ORCID’in toplu yayın ekleme hizmeti için beraber çalıştığı kurumlara bakıldığında Avustralya Ulusal Veri Servisi Kayıtları, CrossRef Meta-veri araması (DOI dahil), DataCite Meta-veri Merkezi, Europe PubMed Merkezi,  ResearcherID ve Scopus to ORCID hizmetleri görülmektedir. Çalışmalarınızda DOI numarası var ise CrossRef Meta-veri aramasını kullanmanız gerekecektir. Daha önce ResearcherID almışsanız ilgili bağlantıdan aktarma işlemini yapabilirsiniz. Scopus üzerinden kendinizi taratırsanız bu da faydalı bir işlem olarak görülebilir. Öncelikle CrossRef Meta-veri aramasını kullanalım. CrossRef Meta-veri aramasında ORCID kaydınızdan kısıtlı veri okunabilir ve yayın listenize bir yayın eklemek için sizden izin istenmektedir. Bu uygulama, sizin ORCID parolanızı göremez ve ORCID kaydınızdaki diğer özel bilgilere erişemez. Sonuç olarak bu hizmet, CrossRef’teki ciddi miktarda dergi makaleleri, konferans bildirileri ve monograflara ulaşabilmekte ve kolayca arama sonuçları ORCID profilinize eklenebilir. Bu hizmeti “Authorize” düğmesine basarak onaylayıp sonraki adıma geçebilirsiniz.
       Sonraki adımda arama sonuçlarından kategori seçerek çok sayıdaki veriyi süzebilirsiniz.  Böylece binlerce yayından belki de onlarla ifade edilen yayın sayılarına düşecek ve işlem son derece kolaylaşmaktadır. Kendinize ait bir girdiye rastlayınca her girdinin son satırındaki “Add to ORCID” bağlantısına tıklayıp “Yes” seçeneği ile yayın listenize ilave edebilirsiniz. Eklenen çalışma ile ilgili olarak girdinin son satırındaki ve en sağdaki bağlantı “In your profile” olarak değişmektedir. Bunun dışında, en üstteki arama çubuğuna DOI numarasını http://dx.doi.org/ ile başlayan kısım olmadan, 10.xx şeklinde devam eden kısmı yazdığınızda da çalışmayı bulabiliyorsunuz.
       Scopus to ORCID seçeneğini seçince de bizden izin istenmektedir. Onaylayınca adınız ve belki birkaç benzeşen isim görüntülenmektedir. Uygun olanları seçip Next düğmesine bastığınızda profil adınız sorulmaktadır. Daha sonraki adımda adınıza ait çalışmalar listelenmekte ve bu çalışmanın size ait olup olmadığı sorulmaktadır. Yeşil ve siyah düğmelerle bunu belirttikten sonra Next düğmesi ile devam edeceksiniz. Son adımda kurumsal e-posta adresinizi iki kere girmeniz istenmektedir ve Send Author ID düğmesi ile kayıtlarınız ORCID’e aktarılacaktır. Yazar ID numaranız ORCID’e aktarılmaktadır. İzin isteme durumunda olan Scopus, “Send my publication list” düğmesine bastığınızda bu izni vermiş olduğunuzu varsaymaktadır. Return to ORCID bağlantısı ile ORCID arayüzüne dönerek yayınlarınızı kontrol edebilirsiniz.
 

Scopus Author ID (Elsevier) profilini ORCID hesabına bağlama

       Scopus Author ID kimliğinizi bağlamak için yazar arama sayfasında isim ve soyisminizi aratarak arama sonuçlarından size ait yayınların olduğu isme tıklayın. Burada bir kaç tane benzer isim çıkabilir. “Affiliation” kısmında hesabın hangi üniversite/enstitüye bağlı olduğunu gösterir. Size ait olanı seçip yazar bilgilerini gösteren sayfaya girdikten sonra sağ tarafta bulunan “Connect ORCID" e tıklayınız. Buradan sizi ORCID sistemine yönlendirecektir. Giriş yaptıktan sonra ilk adımda, varsa size ait olan başka eşleşmeleri de seçerek “Start” tuşuna basın.

 

Web of Science Researcher ID (Publons) profilini ORCID hesabına bağlama

       Research ID kimliğinizi ORCID sistemine bağlamak için Publons hesabınızın olması gerekmektedir. Hesabınızı açtıktan sonra profilinizde sol tarafta yer alan “Settings” başlığı altındaki “Account“a tıklayın. Sizi bağlantı kurabileceğiniz seçeneklerin olduğu sayfaya yönlendirecektir. Buradan ORCID‘i seçerek bağlayabilirsiniz.  Size ait olanı seçip yazar bilgilerini gösteren sayfaya girdikten sonra sağ tarafta bulunan “Connect to ORCID“e tıklayınız. Buradan sizi ORCID sistemine yönlendirecektir. Giriş yaptıktan sonra ilk adımda, varsa size ait olan başka eşleşmeleri de seçerek “Start” tuşuna basın